Czwartek, 25 kwietnia 2024, Imieniny: Jarosława, Marka, Wiki PL EN | |

 

KONTAKT

INFORMACJA +48 61 852 82 51 muzarp@man.poznan.pl

REGULAMIN ZWIEDZANIA

OCHRONA DANYCH OSOBOWYCH (RODO)

DEKLARACJA DOSTĘPNOŚCI CYFROWEJ

DEKLARACJA DOSTĘPNOŚCI CYFROWEJ APLIKACJI MOBILNEJ

DOTACJE CELOWE PRZYZNANE PRZEZ SAMORZĄD WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO

OŚWIADCZENIE W SPRAWIE OCHRONY RADIOLOGICZNEJ

ZAMÓWIENIA PUBLICZNE

MUZEALIZACJA MATERIAŁÓW ARCHEOLOGICZNYCH Z POZNANIA I WIELKOPOLSKI

KLAUZULA INFORMACYJNA DOTYCZĄCA KANAŁU YOUTUBE MAP

JAK DOJECHAĆ

GODZINY OTWARCIA

Sezon szkolny (1 września do 30 czerwca)

WTOREK 9.00 – 16.00
ŚRODA 9.00 – 16.00
CZWARTEK 9.00 – 16.00
PIĄTEK 10.00 – 17.00
SOBOTA 11.00 – 18.00
NIEDZIELA 12.00 – 16.00

Навчальний сезон (з 1 вересня по 30 червня)

ВІВТОРОК 9.00 - 16.00
СЕРЕДА 9.00 - 16.00
ЧЕТВЕР 9.00 - 16.00
П'ЯТНИЦЯ 10.00 - 17.00
СУБОТА 11.00 - 18.00
НЕДІЛЯ 12.00 - 16.00

APLIKACJA MOBILNA

aplikacja mobilna

 

aplikacja android
aplikacja iOS
  1. Home
  2. Wystawy
  3. Śmierć i życie w starożytnym Egipcie
  4. Warunki naturalne i życie codzienne

Warunki naturalne i życie codzienne

 

Egipt leży w północno-wschodnim krańcu Afryki, granicząc na południu z Sudanem (nazywanym w starożytności Nubią), na zachodzie z Libią, na wschodzie zaś, poprzez półwysep Synaj, z terenami Palestyny (dzisiejszy Izrael i Autonomia Palestyńska). Tereny te w starożytności zamieszkiwali Nubijczycy, Libijczycy i Azjaci – ludy wrogie Egiptowi, określane symbolicznie jako Dziewięć Łuków. W imperialnych czasach Nowego Państwa terytorium kontrolowane przez Egipcjan sięgało od Eufratu w północnej Syrii do czwartej katarakty nilowej w środkowym Sudanie. Jednak Egipt właściwy rozciągał się między I kataraktą (okolice Asuanu) a Morzem Śródziemnym. Tworzyły go dwa różne geograficznie i politycznie obszary: Górny Egipt (Dolina), rozciągający się od Asuanu do Memfis, oraz Dolny Egipt, obejmujący deltę Nilu. Podzielone były na nomy (prowincje) – dwadzieścia dwa w Górnym i od szesnastu do dwudziestu (w różnych okresach historycznych) w Dolnym Egipcie. Mityczne początki Egiptu wiązały się z połączeniem obu tych krain w jeden organizm państwowy. Jednak dualizm państwa faraonów nigdy nie zniknął: Delta i Dolina różniły się jeśli chodzi o krajobraz, przyrodę, typ gospodarki, ludność, język (różne dialekty), instytucje polityczne i religijne, symbolikę.

Obszar Egiptu stanowi wschodnią część pustyni Sahary, którą płynąca z południa na północ rzeka dzieli na Pustynię Wschodnią (Arabską) i Pustynię Zachodnią (Libijską). Zamieszkały teren tak w starożytności, jak i dzisiaj, ogranicza się do Delty i brzegów Nilu w Dolinie, oraz kilku oaz. Krajobraz i przyroda egipskich krain (Dolina, Delta, pustie), wywierały decydujący wpływ na życie i mentalność Egipcjan. Życie nie tylko koncentrowało się nad brzegami rzeki, ale w ogóle było możliwe tylko dzięki jej istnieniu. „Egipt jest darem Nilu” pisał w V w p.n.e. grecki podróżnik Herodot, nazywany „ojcem historii”. Miał wprawdzie na myśli fakt, że delta Nilu powstała z osadzających się namułów rzeki, popularnie jednak cytuje się jego zdanie, by podkreślić rolę jaką spełniał Nil nawadniając i użyźniając kraj podczas corocznych wylewów. Miało to decydujące znaczenie dla rolnictwa, na którym oparte było całe egipskie życie. Deszcze padające w górach Abisynii sprawiały, że pod koniec lipca Nil zaczynał przybierać i na kilka miesięcy rozlewał się po całym kraju, nawadniając pola, wypłukując sól z ziemi i osadzając żyzny muł. Zbyt wysoki wylew kończył się powodzią, zbyt niski – brakiem urodzaju i głodem. Nic więc dziwnego, że od najwcześniejszych czasów Egipcjanie rozwinęli system obserwacji (w tzw. nilometrach) i zapisu poziomów Nilu. Dobroczynny, zapewniający dostatek wylew był personifikowany jako bóg Hapi, przedstawiany jako mężczyzna o obfitych kształtach.

fot. 1, Hapi - personifikacja wylewu Nilu Papirus na głowie bóstwa wskazuje, że chodzi o Nil w Dolnym Egipcie. Relief z budowli jednej z tzw. boskich adoratorek Amona w Tebach. 25. dynastia Piaskowiec Wys. 85,5 cm. Nr 24026.

Nil stanowił główny szlak transportowy i żegluga pełniła kluczową rolę zarówno w życiu codziennym, jak i w wyobrażeniach dotyczących świata nadprzyrodzonego i życia po śmierci.

Fauna i flora nilowa stanowiła jeden z istotnych elementów egipskiego życia: połowy ryb i polowania na ptaki dostarczały żywności; zbiór papirusu umożliwiał budowę trzcinowych łodzi, wyplatanie mat, koszyfot. 2, Kosz Papirus Wys.11 cm. Nr 6923., sandałów i sznurów, a także produkcję materiału piśmienniczego. Funkcjonowała rownież w sferze symboliki. Powszechnie spotykane lilia i papirus stały się roślinami heraldycznymi Górnego i Dolnego Egiptu, zwierzęta wiązano z bóstwami. Szczególne znaczenie miały groźne gatunki jak krokodyl i hipopotam, budzące lęk, ale także „obłaskawiane” w formie zabawek. Nil zapewniał funcjonowanie rolnictwa irygacyjnego. 

Tereny uprawne pocięte były siecią kanałów ze śluzami i groblami, co umożliwiało maksymalne wykorzystanie żyzności ziemi. Egipcjanie uprawiali przede wszystkim pszenicę płaskurkę (Triticum dicoccum) i jęczmień (Hordeum hexastichon), z których wyrabiano chleb i piwo, stanowiące podstawę egipskiej diety. Mimo stosunkowo prostych metod uprawy ziemi, sprzyjający klimat i wylewy rzeki pozwalały zazwyczaj na obfite zbiory, umożliwiające magazynowanie wielkich ilości zboża. 

fot. 3, Zwieńczenie sztandaru kultowego w formie dwóch ryb Okres Późny, VII-IV w. p.n.e. Brąz Dł. 10,5 cm. Nr 2570

Chociaż zdarzały się „lata chude” jak te opisane w biblijnej historii Józefa, to jednak zazwyczaj panował dobrobyt, co sprawiało, że do Egiptu przybywali często cierpiący niedostatek cudzoziemcy (jak biblijny Abraham). W czasach rzymskich Egipt był wręcz spichlerzem cesarstwa. 

fot. 4, Model spichlerzy Średnie Państwo, XXI-XVIII w. p.n.e. Terakota Dł. 22 cm. Nr 15909.

Oprócz zboża uprawiano wiele gatunków warzyw i owoców, w tym figi, daktyle i winogrona (z których wyrabiano również wino). Hodowla zwierząt obejmowała tradycyjne rodzaje: bydło, owce, kozy, kaczki, gęsi. Zwierzętami transportowymi były przede wszystkim osły, konie pojawiły się wraz z najazdem Hyksosów. Natomiast kojarzone dzisiaj powszechnie z Egiptem wielbłądy rozpowszechniły się dopiero w okresie grecko-rzymskim. Niekiedy Egipcjanie dokonywali eksperymentów hodowlanych, próbując udomowić tak nietypowe gatunki jak hieny czy żurawie. Rolę zwierząt domowych pełniły psy, wykorzystywane do polowania, a także małpy. Dopiero od Średniego Państwa pojawiły się koty.fot. 5, Psy atakujące antylopę 18. dynastia Wapień 34 x 39 cm. Nr 31200. OBIEKT ZWRÓCONY W LIPCU 2009 DO MUZEUM EGIPSKIEGO W BERLINIE 
 
Tereny uprawne graniczyły z pustynią. Oprócz eksploatacji bogactw naturalnych, przede wszystkim surowców skalnych, złota i miedzi, tereny pustynne były obszarem polowań. 
fot. 6, Naczynie na kohl (proszek do makijażu) Średnie Państwo, XXI-XVIII w. p.n.e. Anhydryt Wys. 5,5 cm. Nr 23152.
Wilgotniejszy niż obecnie (zwłaszcza w III tysiącleciu p.n.e.) klimat sprawiał, że w Egipcie występowało wiele gatunków spotykanych dzisiaj tylko w głębi Afryki, jak lwy, antylopy i strusie. Świat zwierzęcy i roślinny otaczający Egipcjan znajdował częste odzwierciedlenie w formie i dekoracji przedmiotów codziennego użytku. Poddani faraonów cenili piękno i wygodę. Wytwory egipskich rzemieślników charakteryzuje elegancja i oryginalność formy, funkcjonalność i precyzja wykonania.
 

<< Tutanchamon Faraon i dostojnicy >>